Ở đây tôi xin không đề cập
đến nghệ thuật ăn uống cũng như kỹ thuật chế biến các món ăn cao cấp mà chỉ ghi chép lại những tập quán ăn
uống và những món ăn đại chúng dân dã ở Quảng Bình
Cá nghéo bao tử
Cá nghéo đẻ con chứ không đẻ
trứng. Cá nghéo toàn thịt, gan béo, thịt ngon, da nhám nên còn gọi là cá nhám.
Cá nghéo làm gỏi ăn với nước lèo và rau sống, còn nếu kho với nghệ, gừng và mật
thì lại là món ăn bổ âm. Cá nghéo chửa, mổ lấy nguyên bọc cá bao tử, tránh làm
vỡ, rửa qua với nước muối ấm, nấu cháo gạo vừa chín tới, thả bọc cá con vào, hầm
kỹ, thêm gia vị và tiêu hành thành thang thuốc bổ toàn diện âm dương.
Mang cá thiều
Tục ngữ Đồng Hới có câu “Nhất
nghéo gan, nhì mang thiều” nghĩa là gan cá nghéo thì béo, mang cá thiều thì rất
ngon, nhất là cá thiều tháng Ba. Cá thiều tháng Ba, con càng to thịt càng béo
và mang càng ngon. Nếu được cả bộ trứng cá thiều để nấu canh cùng mang cá thiều
thì lại càng mỹ vị.
Mắm lẹp
Cá lẹp là loại cá con mình
nhỏ lép kẹp, thân mềm nhũn, thịt nhão do quá nhiều mỡ. người sành ăn muối cá lẹp
thành mắm hoặc nướng tươi trên bếp than thành một món ăn tuyệt vời đến mức đã
đi vào ca dao "Mắm lẹp mà kẹp rau mưng. Ông ăn to miếng, mụ (bà) trừng mắt
lên.
Ruốc Tháng 6
Con ruốc (hay còn gọi là
con moi, con khuyết) tháng Sáu có màu đỏ như máu rồng, thuộc loại ngon quý về
chất, đẹp về màu sắc. Ruốc lạt dùng như thức ăn không cần nấu nướng. Ruốc mặn để
hàng năm dùng nêm như bột ngọt . Ruốc lạt ăn với khế rành vùa ngọt, vừa chua có
sức quyến rũ kỳ lạ. Ruốc ăn với cơm, hoặc cà với ruốc, thịt lợn ba chỉ chấm ruốc,
ăn với bún là những món ăn tuyệt vời. Trước đây, người giàu sang, quan lại cao
cấp và ngay cả người Pháp cũng mê món ruốc lạt này.
Rượu đẻn
Đẻn là loại rắn biển: đẻn
vàng và đẻn trắng. Đẻn và có màu vàng hoe, thịt ngon như thịt gà, không độc. Đẻn
kim là đẻn trắng, khoang đen sậm, không ăn được. Nhưng nếu biết cách khử độc, đẻn
kim có thể ngâm rượu làm thuốc trị bệnh đau lung, nhức xương. Đẻn không chỉ là
món ăn bổ dưỡng, mà còn ngâm rượu làm thuốc trị bệnh đau lưng, nhức xươn. Đẻn cắt
phần đuôi, treo ngược lên cho tiết đẻn chảy xuống pha với rượu sẽ được rượu đẻn.
Rượu đẻn nhắm với ram đẻn. Ram đẻn là đẻn xay nhỏ, cuốn lá lốt rán mỡ. Sau khi
tắm biển mà chưa ăn ram đẻn, uống rượu đẻn thì xem như chưa tận hưởng hết được
cái thú của biển Quảng Bình.
Cá ngứa
Người sành ăn ở Quảng Bình
có câu:”Tết về câu đối bánh chưng. Chẳng ham giò chả chỉ ưng ngứa, choè”.
Cá ngứa khi còn bé gọi là cá
chéc, cá mầm. Lớn lên khoảng 1kg, gọi là cá choè, lên đến 3 – 4kg gọi là cá ngứa.
Cá ngứa béo quanh năm, mùa xuân càng béo hơn.
Kể về món ăn dân dã, đặc sản
Quảng Bình thì còn nhiều như: cháo hàu (thị trấn Quán Hàu và Đồng Hới), bún thịt
heo Chợ Tréo (Lệ Thuỷ), bánh khoái, bánh bèo, bánh bột lọc (Đồng Hới)..du khách
thưởng thức món nào cũng ngon, cũng khoái, nhớ mãi không quên.
